Pensontwikkeling bij kalveren

Jurgen avatar Quality Calf
Jurgen Verheijen 05 oktober 2023 - leestijd 6 min

Wat gebeurt er als de pens van het kalf zich gaat ontwikkelen? De transformatie van de maag (met de structuur van een zeemlapje) naar een pens (een orgaan met ‘grote vingers’) vindt plaats in de eerste levensmaanden van het kalf. Wat er precies gebeurt tijdens de pensontwikkeling, en hoe je hierin problemen als pensverzuring kunt voorkomen, lees je in dit artikel.

Blog gaat verder onder de afbeelding

Kalveren zijn herkauwers en worden geboren met vier magen. Dit zijn de pens, de netmaag, de boekmaag en de lebmaag. De ‘échte maag’ is de lebmaag, vergelijkbaar met de maag van bijvoorbeeld een varken. De andere drie vormen samen de voormagen en ontwikkelen zich tijdens de groei- en jeugdfase van het kalf.

In de eerste fase van het kalf, direct na de geboorte, is biest van levensbelang. Hoog kwalitatieve biest met een hoge brix-waarde is essentieel om de weerstand van het kalf te ondersteunen. Hierdoor krijgen pathogenen en ziekteverwekkers veel minder kans en kan het maag-darmkanaal zich optimaal ontwikkelen.

In deze fase wordt het kalf verder "metabolisch geprogrammeerd". Krijgt het kalf niet voldoende biest binnen, dan kunnen ziektekiemen de overhand krijgen met een negatief effect op de maag, de (darm)gezondheid en de groei van het kalf tot gevolg. Hier lees je meer over biest. Na verloop van tijd begint het kalf geleidelijk met het eten van vast voedsel rijk aan structuur.

Ontwikkeling van de pens

De ontwikkeling van de pens begint bij het eten van vezelrijk voer, bijvoorbeeld QC Pens Flakes. Structuur in het rantsoen draagt bij aan de ontwikkeling van de pens. Het kalf begint deze voedingsstoffen te fermenteren met behulp van micro-organismen zoals bacteriën en protozoa in de pens.

De pens is een groot vat gevuld met micro-organismen. Deze microben zorgen voor de fermentatie van het rantsoen. Hierdoor kunnen nutriënten door het dier worden benut.

Naarmate het kalf meer vezelrijk voedsel vreet, vermenigvuldigen de micro-organismen in de pens zich en worden de hoeveelheid en diversiteit van deze microben groter. Dit is cruciaal omdat deze micro-organismen plantaardige vezels kunnen afbreken en omzetten in voedingsstoffen die het kalf kan verteren.

Ruwvoer herkauwen

De fermentatie in de pens produceert een pap-achtige massa. De pap-achtige massa en structuur van het rantsoen draagt bij aan de ontwikkeling van de penspapillen en penswand. Dit is belangrijk, omdat penspapillen zorgen voor oppervlakte. Ook QC Pens Flakes dragen bij aan de ontwikkeling van de pens.

Een groot oppervlakte zorgt voor een betere vertering en hogere benutting van het rantsoen. Met andere woorden; "meer kracht uit eigen ruwvoer".

Volwassen koe

Naarmate het kalf blijft groeien en zich ontwikkelt, wordt de pens steeds groter en verteert het vezelrijk voedsel steeds efficiënter. Tegen de tijd dat het kalf een volwassen koe wordt, heeft de pens zich volledig ontwikkeld en is deze in staat om meer kracht uit eigen ruwvoer te halen.

De ontwikkeling van de pens is van vitaal belang voor herkauwers zoals koeien. Het stelt ze in staat om voedingsstoffen te halen uit gras en ander vezelrijk voedsel dat anders onverteerbaar zou zijn voor veel andere diersoorten. Dit benadrukt het belang van een gezonde pensflora en een geleidelijke overgang van vloeibaar naar vast voedsel tijdens de groei van een kalf naar een volwassen koe.

Pensverzuring

Pensverzuring kan een grote uitdaging zijn voor kalf en koe. Dit ontstaat wanneer de pH in de pens daalt onder pH 5.8 en de productie van vluchtige vetzuren minder optimaal wordt, waardoor het dier minder energie uit het rantsoen kan halen. Pensverzuring kan dunne mest veroorzaken en heeft een negatieve invloed op de gezondheid en prestaties van melkvee. Hier lees je meer over de symptomen en oorzaken van pensverzuring.

Natriumbicarbonaat als pensbuffer?

Voldoende speekselproductie is cruciaal om de vertering van het rantsoen van de koe en het kalf optimaal te laten verlopen. De productie van speeksel en verteringssappen is bij kalveren in volle ontwikkeling en kan nog onvoldoende zijn. Ook zorgt de overgang van vloeibaar naar vast voedsel voor een omschakeling in de pensflora.

Zowel koe als kalf kan ondersteuning gebruiken. Daarvoor is een smakelijk rantsoen onmisbaar. Door het kauwen en herkauwen wordt speeksel geproduceerd dat rijk is aan de pensbuffer natriumbicarbonaat. Deze stof neutraliseert zuren en stabiliseert de pH in de pens.

Wanneer de koe rust neemt, of zoals hiervoor genoemd, het kalf nog in ontwikkeling is, kan een tekort ontstaan van de toestroom van speeksel rijk aan buffer substraat. Dan daalt de pH in de pens en neemt het gevaar op pensverzuring toe. Juist op deze momenten is het cruciaal om je rantsoen te synchroniseren met een langdurige en pH gestuurde oplossing.

pens nabi, pens gezond


Pensverzuring voorkomen met pHom Norway, 100% Noors en 100% natuurlijk

De ontwikkeling van de pens begint bij het kalf. Een sterke basis en de gezondheid van kalf en koe staat daarbij voorop. Ruwvoer is daarbij de basis, maar niet alleen ruwvoer.

Onlangs heeft Quality Calf de pensgezondheid van kalveren bekeken na een groeifase van een aantal maanden. De ene groep heeft natriumbicarbonaat gehad, de andere groep kreeg pHom Norway dagelijks in het rantsoen.

De bevindingen zijn veelbelovend, zoals je ziet in bovenstaande foto's. Dit heeft Quality Calf doen besluiten om de QC Pens Flakes en kalverbrokken standaard te verrijken met pHom Norway, zodat elk kalf de kans krijgt voor een optimale start om tijdens de levensduur meer kracht uit eigen ruwvoer te halen.

Meer weten?

We geven je graag een inkijkje in de data die we hebben verzameld en in de positieve effecten die het gebruik van pHom Norway tot dusver heeft opgeleverd bij onze klanten. Neem contact met ons op.

Wil je meer weten over Quality Calf?

Neem gerust contact op

Gerelateerde blogs

Blog overzicht

Duurzame kalveropfok met maximaal rendement

Wij bieden een unieke combinatie van advies op maat en private label producten

Onze unieke werkwijze